Wat is Bridge ?

Wat is Bridge (kaartspel)

Bridge is een kaartspel dat valt onder de noemer denksporten. Het spel vereist concentratie, logisch denken, geheugen, en goede samenwerking tussen partners. Het spel wordt gespeeld met – per tafel – vier personen en 52 speelkaarten. Iedere speler krijgt 13 kaarten. De spelers worden aangeduid met de windrichtingen: Noord, Oost, Zuid, en West. Noord en Zuid spelen samen en vormen een paar; zij spelen tegen Oost en West, die ook samenspelen en een paar zijn. Een paar kan ad hoc gevormd worden, maar veel bridgers hebben vaste partners met wie ze jaren samenspelen. Zo leren ze elkaar begrijpen en vertrouwen; onmisbaar om goed te kunnen bridgen.

Een bridgespel bestaat uit twee delen: het bieden en het spelen. Het bieden lijkt op een veiling bij opbod (Engels: auction). Het hoogste bod wordt het contract en bepaalt de kaders voor het spelen: welke kleur troef is, en hoe veel slagende bieders van het contract beloven te halen. Tijdens het spelen proberen de bieders van het contract dit aantal slagen te halen, en de tegenstanders proberen dit te verhinderen door samen ook zo veel mogelijk slagen te halen. Na 13 slagen resulteert dit in een puntenscore

 

Het spel

De spelregels van bridge zijn relatief eenvoudig. Kort samengevat zijn dit de stappen:

• Het spel wordt gespeeld door vier spelers, verdeeld in twee paren, gezeten in een kring met de spelers van de paren tegenover elkaar. De spelers zijn na elkaar aan de beurt met de klok mee.
• Gespeeld wordt met een volledig spel van 52 kaarten (geen jokers) dat verdeeld wordt over de vier spelers, zodat iedere speler 13 kaarten heeft. Eén spelletje bestaat uit twee fasen: eerst het bieden en dan het spelen.
• Het bieden start bij de gever en gaat met de klok mee. Ieder bod moet hoger zijn dan het vorige. Het bieden eindigt als allen direct passen of als na een bod driemaal gepast wordt.
• Dit hoogste bod heet het (eind)contract en duidt aan wat de speelsoort is, dat wil zeggen welke kleurtroef, is (♣/♦/♥/♠/geen troef) en hoe veel slagen gehaald moeten worden door het paar dat het geboden heeft. De speler van dit paar die als eerste de speelsoort heeft geboden wordt de ‘leider’ (declarer), zijn partner wordt ‘blinde’ (dummy). De speler links van de leider heet in het Engels leader.
• Het spelen start met de uitkomst: de speler links van de leider speelt de eerste kaart. Na de uitkomst legt de dummy zijn kaarten open op tafel.
• De leider wijst bij iedere slag aan welke kaart de dummy speelt. De dummy beslist dat dus niet zelf, hij mag de leider geen aanwijzingen geven en mag alleen doen wat de leider zegt. De dummy mag de kaarten hanteren en mag proberen te voorkomen dat er een fout wordt gemaakt..
• Bekennen : Als een speler de gevraagde kleur niet heeft, heeft hij vrije keus: hij mag troeven of een andere kleur bijspelen.
• De hoogste kaart wint de slag en de speler van deze kaart moetvoorspelen in de volgende slag.
• Als alle 13 slagen gespeeld zijn, wordt aan de hand van het aantal slagen dat de leider gemaakt heeft, de puntenscore berekend.

 

 

Het bieden

Het doel

Via het bieden communiceren de spelers met hun partner over hun verdeling (het aantal kaarten per kleur) en hun kracht (de hoogte van hun kaarten). Uiteindelijk probeert ieder paar het beste contract te bereiken: het contract waarmee ze het hoogste aantal punten denken te halen. In de puntentelling wordt hoog bieden beloond met bonuspunten voor een ‘manche’ of een ‘slem’. Vanwege die bonuspunten is het bieden altijd gericht op het onderzoeken of een manche of slem mogelijk is. Óf op het saboteren van de tegenstanders in die zoektocht, bijvoorbeeld door snel hoog te bieden.

Verder maakt de puntentelling onderscheid tussen de verschillende kleuren. Zo zijn bijvoorbeeld de hoge kleuren, harten en schoppen, meer waard dan de lage kleuren, klaveren en ruiten. In de hoge kleuren hoeven er minder slagen gehaald te worden om de manchebonus te verdienen. Dit maakt dat het bieden veel sterker gericht is op het troef maken van een hoge kleur dan een lage kleur.

 

De biedkaarten

Bieden wordt gedaan door het leggen van een biedkaartje uit de ‘biedbox’ of ‘bidding box’: een bak met biedkaartjes zoals op de foto hiernaast. Vroeger bood men mondeling, maar dit gaf veel ruimte voor ongeoorloofde informatie. Bovendien moet je dan alle biedingen onthouden. De biedbox is inmiddels de standaard, zelfs op de gezelligheidsverenigingen.

Een bod bestaat uit een getal (minimum 1 en maximaal 7) en een speelsoort. De speelsoort is een van de vier kleuren (♣/♦/♥/♠) of sans atout (zonder troef). Het getal betekent het aantal slagen boven 6 slagen die gehaald moeten worden als het bod het contract wordt. Een bod geeft dus minimaal 7 (1+6) en maximaal alle 13 (7+6) slagen aan.

De volgorde van de speelsoorten is reglementair vastgelegd en is, van laag naar hoog:

• klaveren (♣)
• ruiten (♦)
• harten (♥)
• schoppen (♠)
• sans atout (SA, NT of ZT), in spreektaal ook wel afgekort tot ‘sans’. (NT staat voor ‘no trump’ en kom je in Nederland alleen in geschrift tegen, ZT = zonder troef)

Naast een bod doen (het bieden van een speelsoort) is het ook mogelijk om te passen (P), doubleren (X) of redoubleren (XX). Passen betekent meestal niets. Het doublet en het redoublet zijn speciale biedingen die de punteninzet verhogen (ongeveer verdubbelen resp. verviervoudigen).

• Een doublet kan alleen gedaan worden op een bod van de tegenpartij en betekent traditioneel: “Ik denk niet dat de tegenstanders halen wat zij geboden hebben.”
• Een redoublet kan alleen gedaan worden op een doublet van de tegenpartij en betekent traditioneel: “Ik denk dat wij wel halen wat wij geboden hebben, ook al denkt de tegenpartij van niet.” Een redoublet komt zelden voor.

Elk doublet of redoublet wordt weer opgeheven door een nieuw bod. Het blijft dus alleen staan als er direct na het (re)doublet drie keer opeenvolgend gepast wordt.

 

Het biedverloop

• Startend bij de gever moet iedere speler op zijn beurt een bieding doen. Een bieding is een bod (een speelsoort bieden), een pas of een (re)doublet.
• Als een speler een bod doet, moet dat hoger zijn dan het vorige bod. Hoger wil zeggen of een hoger aantal (bijvoorbeeld 2♣ is hoger dan 1SA), of hetzelfde aantal met een hogere speelsoort (bijvoorbeeld 1♠ is hoger dan 1♥). Het laagste bod is dus 1♣ en het hoogste bod is 7SA. Behalve het bovenstaande, en de regels voor (re)doubleren, zijn er geen restricties aan wat je mag bieden. Je mag dus bijvoorbeeld gewoon passen en een biedronde later een bod doen, of iedere ronde een bod doen, of alleen maar passen, of doubleren en later weer bieden, etc. etc. etc.
• Het bieden is afgelopen als er drie spelers na elkaar passen. De enige uitzondering hierop is de eerste biedronde: als het bieden begint met drie keer pas, komt de vierde speler wel gewoon aan de beurt. Past die ook – begint het spel dus met vier keer pas – dan heet dat een ‘rondpas’ en is er geen speelronde.
• Het hoogste bod wordt hetcontract van het spel. Het paar dat dit contract heeft geboden (leider en dummy) zal proberen minstens zes slagen te maken plus het genoemde aantal. Is er bijvoorbeeld 4♠geboden, dan moeten er dus tien slagen worden gemaakt met schoppen als troef. De tegenstanders (‘verdedigers’) zullen proberen dit te verhinderen door zelf zo veel mogelijk slagen te maken.

 

 

De betekenis van biedingen

De spelregels geven geen enkele beperking aan de betekenis van een bieding. Een bridgepaar mag hierover dus in beginsel alles afspreken wat ze wil! De meeste paren spelen echter een standaard biedsysteem aangevuld met extra afspraken, zogenoemde biedconventies. Verder kan een club of wedstrijdorganisatie bepalen dat bepaalde afspraken niet toegestaan zijn, zoals de hoogst ongebruikelijke methoden.

 

Het spelen

Een bridgespel tijdens het uitspelen, gezien vanuit het zichtpunt van de leider. Zijn linkertegenstander is uitgekomen met harten zeven, en de dummy ligt open op tafel.

Na het bieden wordt het spel gespeeld. Het paar dat ‘afspeelt’ (of ‘speelt’) is het paar dat het contract geboden heeft en het gaat proberen te maken. Het andere paar gaat ‘tegenspelen’ en probeert dit te beletten door zelf zo veel mogelijk slagen te halen.

• De speler van het spelende paar, die als eerste de speelsoort van het contract geboden heeft, heet de leider.
• De tegenstander links van de leider komt uit voor de eerste slag. Vervolgens wordt de dummy opengelegd en met de klok mee door iedere speler een kaart gespeeld.
• In iedere slag moet bekend worden, dus de bij de uitkomst gevraagde kleur moet gespeeld worden. Als een speler die kleur niet meer heeft, mag hij troeven of overtroeven, maar dat is niet verplicht.
• De slag wordt gewonnen door de speler die de hoogste kaart van de gevraagde kleur heeft gespeeld, tenzij er is getroefd: in dat geval wint de hoogste troef. De volgorde van de kaarten van hoog naar laag is AHVBT98765432 (T staat voor de 10).
• Alle spelers nemen hun eigen kaart terug en leggen die dicht voor zich neer: verticaal als hun paar de slag won, en horizontaal als hun paar de slag verloor.
• De speler die de vorige slag gewonnen heeft, moet nu voorspelen (de eerste kaart leggen) in volgende slag.

Dit gaat zo door totdat alle 13 slagen gespeeld zijn. Dan wordt gezamenlijk bepaald wat het eindresultaat is en wordt dit genoteerd of ingevoerd in de bridgemate.

 

 

 

Slagen dichtleggen

Het dichtleggen van de slagen is kenmerkend aan bridge. In andere slagenspelen worden de kaarten doorgaans verzameld door de winnaar van de slag. Bij bridge is het gebruikelijk dat iedere speler zijn kaarten bij zich houdt. Hij legt ze dicht voor zich neer: verticaal als hun paar de slag won, en horizontaal als hun paar de slag verloor. Alle slagen worden op die manier neergelegd, in een rijtje van links naar rechts, half op elkaar gestapeld (zoals dakpannen).

Dit heeft veel voordelen. Door de richting van neerleggen kan men aan het eind van het spel zien hoeveel slagen elke partij gehaald heeft. Op basis van de volgorde kan ook het hele spelverloop gereconstrueerd worden, wat heel belangrijk is bij bijvoorbeeld vermoeden van een overtreding. Ten slotte is het mogelijk dat andere spelers met dezelfde kaartverdeling spelen, wat nodig is om de prestaties te vergelijken.

 

 

 

De dummy

Bijzonder bij bridge is dat de leider bepaalt welke kaarten zijn partner speelt. Na de uitkomst, dus als de linker tegenstander van de leider gespeeld heeft in de eerste slag, legt de partner van de leider (de blinde of dummy) al zijn kaarten op tafel, zodat ze voor alle spelers goed zichtbaar zijn. De leider speelt zowel de kaarten van zijn eigen hand als de kaarten van de dummy. De dummy is gedurende het spelen dus niet actief bij het spel betrokken; hij mag enkel de kaarten hanteren op instructie van de leider.

 

 

Spelregels

De spelregels van het bridge zijn op wereldniveau vastgesteld en gelden in principe over de hele wereld.

Officiële wedstrijden worden geleid door een arbiter, die in actie komt wanneer onregelmatigheden geconstateerd worden. Voor sommige situaties bestaan vaste procedures, maar in veel gevallen heeft een arbiter diepgaande kennis en begrip van het spel en de situatie nodig om een juiste beslissing te nemen. Er bestaan dan ook arbiters van verschillende niveaus.

 

 

Wedstrijdvormen

De precieze berekening van de score verschilt per wedstrijdvorm. De meest voorkomende wedstrijdvormen zijn de volgende:

Paren: Hierbij worden de puntenscores van alle Noord-Zuid-paren geordend op een lijst. Die rangorde wordt omgerekend naar een percentage: de laagste score haalt 0%, de hoogste 100%, de middelste 50%, enzovoorts. Oost-West krijgt uiteraard het tegenovergestelde (dus 100% als N-Z 0% heeft, etc.

Viertallen: Hierbij speelt men met een vast nevenpaar, waarmee je een team vormt van vier spelers. Het nevenpaar speelt altijd op een andere tafel hetzelfde spel, maar in de andere richting. Bijvoorbeeld: het ene paar speelt spel 1 op tafel 1 NZ; dan speelt het nevenpaar spel 1 aan tafel 2 OW. De scores die beide paren op een spel halen, worden vergeleken, en het verschil wordt volgens een conversietabel omgezet naar een score in ‘IMP’en’ (international match points). De totale IMP-score over een wedstrijd wordt weer geconverteerd naar een score in VP’s (victory points). Bij iedere conversie worden de kleine verschillen tussen ruwe puntenscores genivelleerd, waardoor uiteindelijk alleen de wezenlijke verschillen bepalen wie de wedstrijd wint.

Butler: Het spelen gebeurt in paren, maar de scoreberekening is zoals bij viertallen. In plaats van dat je vergelijkt met een nevenpaar, zet je je eigen score af tegen de gemiddelde score van alle andere paren in de andere windrichting (de ‘datumscore’). Het verschil converteer je weer naar IMP’en.

 

 

Tactiek per wedstrijdvorm

Doordat de scoreberekening verschilt per wedstrijdvorm, heeft ook iedere wedstrijdvorm zijn eigen tactiek. Hoe beter de bridger, hoe meer rekening hij hiermee kan en zal houden.

In een parenwedstrijd kan elk puntje belangrijk zijn. Iedere ruwescorepunt kan je immers op een andere plek in de ranglijst plaatsen. Overslagen zijn daarom enorm belangrijk. In een viertallenwedstrijd daarentegen zijn het vooral de ‘grote’ spellen die de score bepalen: degenen waarin net wel of niet een manche of slem gehaald kan worden. De bonus hiervoor is namelijk zo hoog dat die een groot puntenverschil veroorzaakt. In viertallen zal men dus sneller de manche bieden, ook als die niet eens 50% kans heeft. En in het af- en tegenspel is het belangrijkste om het contract te halen resp. down te spelen. Een leider zal koste wat kost proberen het contract te maken, ook als hij er overslagen voor moet opgeven, of meer downslagen haalt als het fout gaat. Bij paren kan daarentegen elke slag de beslissende zijn.

 

 

Ongeoorloofde informatie

Een heel belangrijke spelregel is dat informatie alleen door middel van het bieden en het spelen zelf mag worden uitgewisseld en niet op een andere manier. Voorbeelden van ongeoorloofde informatie (OI) zijn het gebruikmaken van gebaren, geluiden, speelsnelheid, de manier van neerleggen van de kaarten, overtredingen, commentaar tijdens het spelen enz.

In toernooien, en tegenwoordig ook thuis, wordt graag gebruik gemaakt van ‘biedboxen’ — men biedt niet mondeling maar door een kaartje neer te leggen. Een scherm over de tafel kan visuele informatie verhinderen.

Een schoolvoorbeeld van ongeoorloofde informatie is wanneer beide spelers van een paar een marginale hand hebben. Noord mag als eerste bieden. Hij denkt lang na en past. Officieel betekent zijn pas dat hij niet voldoende heeft om de bieding te openen, misschien heeft hij helemaal niets. Maar uit zijn denkpauze kan ongeoorloofd geconcludeerd worden dat hij toch wel iets heeft. Zijn partner Zuid, die toevallig ook een marginale hand heeft, kan nu besluiten de bieding te openen. Dat is een overtreding: hij heeft een conclusie getrokken uit de denkpauze van Noord. Een ander geval is het als Zuid een sterke hand heeft. Dan mag hij normaal bieden, dat zou hij ook hebben gedaan als Noord niet geaarzeld had.

Het is niet geoorloofd valse informatie te geven. Een speler die maar een kaart heeft van de gevraagde kleur, kan alleen die kaart bijspelen. Om geen argwaan te wekken, doet hij dat na een normale pauze van een paar seconden. Dat is toegestaan. Denkt hij lang na, dan wekt hij de indruk dat hij meer kaarten heeft, waarmee hij de tegenstander misleidt en dat is ongeoorloofd.

 

Organisatie

In Nederland zijn meer dan 100.000 mensen lid van de Nederlandse Bridge Bond, die na de Amerikaanse de grootste bridgebond ter wereld is. Er zijn meer dan 1000 clubs bij de bond aangesloten, maar er zijn ook veel gezelligheidsverenigingen die zelfstandig bridge beoefenen. In Nederland wordt bridge tegenwoordig vooral door ouderen gespeeld, maar van origine was het een studentensport. Het heeft ook altijd officiële jeugdcategorieën gekend (tot 25 jaar), zowel in Nederland en België als in de rest van de wereld. De sterkste spelers zijn bovendien gemiddeld veel jonger dan het totale speelveld.

Nederland draait mee in de internationale top.